Een ramp. De regering Netanjahoe en het vredesproces - RAL
De eerste jaartijd van de vermoorde premier Jitschak Rabin z"l en een half jaar regering Netanjahoe: tijd voor
het opmaken van de balans. In een half jaar tijd, zo concludeert RAL, is de regering Netanjahoe erin geslaagd
af te breken wat in drie jaar regering Rabin met moeite was opgebouwd: het voorzichtige begin van vrede met
de Palestijnen en de vage contouren van een nieuw en ander soort Midden-Oosten.
In de nacht van 29 op 30 mei van dit jaar gebeurde het. Laat op de avond van 29 mei dacht ik nog dat Peres
(zij het met een kleine marge) de verkiezingen voor het premierschap in Israël zou hebben gewonnen. In de
loop van de nacht kwamen nog aanvullende uitslagen binnen en na twee dagen de uitslagen van de
verkiezingen uit de strijdkrachten. Er was een omslag gekomen. Netanjahoe stond met een geringe
meerderheid aan kop.
Ik had mij wel eens een scenario voorgesteld, waarbij Peres de verkiezingen voor het premierschap zou
hebben gewonnen en waarbij de Likoed de grootste partij in de Knesset zou hebben kunnen zijn. Het
tegendeel bleek uiteindelijk het geval te zijn. Netanjahoe won als premier en de Arbeiderspartij kreeg 34
zetels tegen de Likoed 32.
Eerlijke kans
Mijn eerste gedachte was: Israël is een echte, solide parlementaire democratie; Netanjahoe is gekozen; geef
hem een eerlijke kans. Ik heb dan ook in het openbaar gezwegen, een half jaar lang. Nú hoeft dat naar mijn
gevoel niet langer. Dit halfjaar hebben een regelrechte ramp opgeleverd. Alles wat aan oprechte
mogelijkheden naar vrede aanwezig scheen, is verwoest. De enorme winst aan good-will die de staat Israël
had verworven, is teloor gegaan. De economische aantrekkingskracht die er terecht van Israël uitging, is
weggesmolten in twijfels aan de mogelijkheid van een vreedzame toekomst. Erger nog is dat velen zijn gaan
twijfelen aan de oprechtheid van de woorden van de Israëlische regering. Wie zegt het vredesproces te willen
voortzetten en in de praktijk alles doet om het te dwarsbomen, verliest zijn geloofwaardigheid. Hoe kon het
allemaal zo ver komen in zo korte tijd?
Laat ik vooropstellen dat de verkiezingen gewonnen zijn door Hamas en de Jihad. Zowel aan joodse als aan
Palestijnse zijde waren er tegenstanders van het vredesproces. Weliswaar om heel verschillende redenen.
Aan Palestijnse kant, omdat men helemaal geen vrede met 'de joden' wil, maar omdat men wil dat de
joodse staat verdwijnt.
De rest van dit artikel is te lezen in Levend Joods Geloof nr.2 1996
Terug naar inhoudsopgave | Naar Bestel-service
Pluralisme na een half jaar Netanjahoe
De coalitieregering onder leiding van Benjamin Netanjahoe die na de verkiezingen in april van dit jaar is
samengesteld, heeft een sterk ultra-orthodox stempel. Dit uit zich in het zoveel mogelijk terugdraaien van
rechten die de niet-orthodoxe stromingen vaak na jaren van juridische strijd hebben verworven. Medewerkers
van het Israel Religious Action Centre evalueerden een half jaar regering-Netanjahoe.
De regering beschouwt het als zijn taak de status quo wat betreft religieuze zaken te handhaven en als deze
is aangetast, stappen te nemen waaronder ook wetgeving, om deze te herstellen. Onder de expliciete
doelstellingen van de regering is ook het aanpassen van de wet op toetreding tot het jodendom, waardoor in
Israël uitsluitend door het opperrabbinaat bekrachtigde toetredingen erkend zullen worden. Het is duidelijk dat
onder aantasting van de status quo in het bijzonder liberale gioeriem verstaan worden. Het Hooggerechtshof
besloot in november 1995 dat de staat geen juridische gronden had waarop de minister van Binnenlandse
Zaken zou kunnen weigeren om mensen als joods te registreren die een gioer van de liberale beweging in
Israël hadden. Het Hooggerechtshof bepaalde dat als er geen specifieke wetgeving is over een bepaalde
zaak, de huidige richtlijnen (elke gioer van een erkende joodse gemeente buiten Israël is geldig) voor het
registreren als joden van geeriem bij hun aankomst in het land ook gebruikt kunnen worden ten aanzien van
mensen die zijn overgegaan tot het jodendom bij de liberale of conservatieve beweging in Israël.
Status quo
Het beleid van de nieuwe regering ten aanzien van de status quo zou zelfs de juridische zeggenschap van
het Hooggerechtshof in het algemeen kunnen aantasten. Het Hooggerechtshof - in het bijzonder in zijn
huidige samenstelling - schroomt niet uit te spreken dat bepaalde aspecten van de status quo ten aanzien
van religieuze zaken onwettig, discriminerend of niet in overeenstemming met regels van behoorlijk bestuur
zijn.
De plannen van de coalitie zijn om alle uitspraken van het Hooggerechtshof die de status quo beïnvloeden
terug te draaien. Dit is een regelrechte bedreiging van de onafhankelijke rechtspraak. Het Hooggerchtshof
krijgt te maken met het feit dat ongeacht wat voor uitspraken het doet en ongeacht het feit dat die uitspraken
bedoeld zijn om juridische misstanden recht te zetten, de regering zijn uitspraken ongedaan kan maken door
nieuwe wetgeving.
De rest van dit artikel is te lezen in Levend Joods geloof nr.2 1996
Terug naar inhoudsopgave | Naar Bestel-service
Het verhaal van de zeven poorten - Ineke van Mourik
Dit artikel is de enigszins bewerkte vertaling van een inleiding gehouden voor de Amsterdam Summer
University The Body in Judaism (29 juli-2 augustus 1996), georganiseerd door het Joods Historisch Museum.
Wij hebben allemaal een lichaam en daarom worden wij verondersteld te weten wat het is en wat het betekent
een lichaam te hebben. Maar wanneer wij erover praten of erover lezen, lijkt het alsof wij van verschillende
planeten komen. Zelfs in monothæistische religies met Een Ware God, vinden we hierover tegenstrijdige
ideeæn die voortkomen uit verschillende interpretaties van Zijn woorden. Het lichaam kan worden gezien als
een vat van goed en kwaad, of als een tempel; het kan worden gezien als een gevangenis, of als een
gastverblijf voor de ziel; als een bron van esthetisch en sensueel genot, of als een verachterlijke hoop vlees;
als iets dat moet worden gestraft, uitgehongerd, verwaarloosd en verborgen, of als iets dat moet worden
bewonderd, versierd en verzorgd. Het kan worden beschouwd als een wild dier dat moet worden getemd, of
als een passief erotisch object. Onze lichamen zijn of de essentie van onze individualiteit, of integendeel juist
niet de essentie. Lichamen zijn materiæle dingen die wij kunnen manipuleren en uiteenrafelen, of het zijn
spirituele poorten.
Wat de discussie nog ingewikkelder maakt, is het feit dat deze ideeæn nooit worden gedeeld door alle mensen
binnen eenzelfde religie of ideologie. Bovendien worden algemene opvattingen over het lichaam op
verschillende wijze uitgewerkt en uitgelegd al naar gelang het gaat over lichamen van vrouwen of mannen,
lichamen van mensen uit andere ethnische groepen, religies, culturen of nationaliteiten, of lichamen van
mensen met andere sexuele voorkeuren dan de heterosexuele.
Ik zou u graag willen meenemen voor een korte tocht door het centrum van Amsterdam. Want beter dan
praten over het lichaam is het u uit te nodigen voor een imaginaire wandeling. Als je wandelt, moet je niet
alleen je benen gebruiken, maar ook je ogen, je tastzin en reukvermogen, je hart en je verstand, om alle
ervaringen die je onderweg opdoet in je op te nemen.
Er is nog een reden voor mij om de stad Amsterdam als metafoor te nemen. Het is geen nieuwe gedachte de
stad en haar inwoners als een soort lichaam te beschouwen. Een wandeling door de stad kan ons wellicht
iets leren over het onderwerp van deze conferentie: het lichaam en het jodendom in het bijzonder, en het
lichaam en de westerse cultuur in het algemeen.
Laat mij eerst uw gids aan u voorstellen. Zij is een vrouw van in de veertig, geboren in een rooms-katholiek
milieu, maar al vroeg een ongelovige. Haar feminisme en haar homosexuele levensstijl maakten haar
gevoelig voor de anti-lichamelijkheid, de homofobie en misogynie van de westerse christelijke cultuur. Zij
zocht elders naar betere ideeæn hierover. Door haar huwelijk met een vrouwelijke echtgenoot van joodse
afkomst, werd zij grondig angejiddelt.
Als uw gids zal ik u mijn persoonlijke mening over Amsterdam geven. In de rugzak die ik met mij meedraag,
bevindt zich een hutspot van invloeden waarvan de joodse traditie en cultuur, tenminste hier in Nederland,
helaas de minst zichtbare is geworden voor de meeste niet-joden.
De rest van dit artikel is te lezen in Levend Joods Geloof nr.2 1996
Terug naar inhoudsopgave | Naar Bestel-service
God en Zijn kinderen - Rabbijn Awraham Soetendorp
Rabbijn Awraham Soetendorp bezocht de conferentie van ondergedoken kinderen, 'child-survivors' en naoorlogse generatie die van 11-13 oktober plaatsvond in Teaneck, New Jersey. Een impressie.
Met de kiddoesjbeker in de hand sta ik op het vormeloze podium in het onpersoonlijke Marriot hotel, twintig minuten van New York, en reciteer met alle aanwezigen het Sjechechejanoe, het dankgebed aan God die ons in leven heeft gelaten.
Een gedachte overvalt mij en laat mij deze Sjabbat niet meer los. God kijkt vanuit de hemel der hemelen naar Zijn kinderen., ieder van ons is een wonder van overleven, ieder van ons is een bewijs van goedheid, van het leven op het spel zetten voor anderen, onbekenden, de zwaksten der zwakken. En Hij ziet hoe wij de b'rachot uitspreken, het Sjema zingen, de Hawdala kaars doven in de overvloeiende wijn., discussiëren tot diep in de nacht over de continuïteit van het jodendom en dansen met heel ons lichaam en ziel, wervelend, onvermoeibaar, tot wij er letterlijk bij neervallen, in een groep van leeftijdgenoten die allemaal na 1940 geboren zijn. We delen de geuren, de onveiligheid van onze peuter- en kleutertijd.
De rest van dit artikel kunt u lezen in Levend Joods Geloof nr.2 1996
Terug naar inhoudsopgave | Naar Bestel-service
Cyberspace: Utopisten versus doemdenkers - Manja Ressler
Over het praktische nut van Internet is iedereen het eens. Over de verdere gevolgen van deze uitbreiding van
van onze technische mogelijkheden lopen de meningen echter nogal uiteen.
Aan de ene kant zijn er de Internet-utopisten, die wereld via dit medium in een groot dorp zien veranderen,
een democratisch dorp bovendien ook nog, omdat in principe iedereen toegang heeft tot alle informatie (voor
zover die zich ten minste in op het Internet aangesloten computers bevindt). Deze visie vind je vooral bij
voormalige hackers, mensen die vroeger in computers van grote organisaties (tot en met het Pentagon!)
inbraken, deels om aan te tonen dat informatie niet te beveiligen is, deels om hun ideologie van de
openbaarheid van informatie uit te dragen. Een aantal van deze hackers zijn de pioniers van het Internet
geworden en hebben ervoor gezorgd dat er voor iedereen toegankelijke en relatief goedkope aansluitingen
op het wereldwijde net beschikbaar kwamen.
Aan de andere kant zijn er de Internet-doemdenkers, die beweren dat de schriftelijke cultuur in vorm van
literatuur, maar ook tijdschriften en kranten, ten onder zal gaan.
Ondergang
Beide groepen verwarren medium met inhoud. Beide groepen overschatten de macht van nieuwe media.
Internet is niets meer of minder dan de mogelijkheden van de computer gecombineerd met die van de
telefoon. Toen de televisie werd geïntroduceerd, riep men ook dat deze de ondergang van het boek zou
betekenen, en hetzelfde gebeurde toen de eerste computers op de markt verschenen. Intussen worden er
jaarlijks meer boeken uitgegeven dan ooit tevoren. En die boeken zijn dan ook nog eens op de snelste en
vaak goedkopste manier te bestellen per Internet. We kunnen dus rustig aannemen dat het ook met de
verwoestende werking van Internet op onze cultuur wel zal meevallen. Zoals al dit soort uitvindingen is
Internet een uitbreiding van onze mogelijkheden om informatie te verkrijgen en geen vervanging van andere
media.
De rest van dit artikel kunt u lezen in Levend Joods geloof nr.2 1996
Terug naar inhoudsopgave | Naar Bestel-service